You are looking for information, articles, knowledge about the topic nail salons open on sunday near me marka wody mineralnej z polanicy zdroju krzyzowka on Google, you do not find the information you need! Here are the best content compiled and compiled by the https://toplist.foci.com.vn team, along with other related topics such as: marka wody mineralnej z polanicy zdroju krzyzowka Marka polskiej wody mineralnej krzyżówka, Byla marka wody mineralnej krzyżówka, Marka wody mineralnej, Była marka wody mineralnej, Naturalna woda mineralna krzyżówka, Była marką wody mineralnej na literę b, Kwaśna woda mineralna krzyżówka, Potocznie woda mineralna krzyżówka
Table of Contents
Jaka woda w Polanicy Zdrój?
Woda Wielka Pieniawa zawiera naturalny dwutlenek węgla i dostępna jest do spożycia na miejscu w pijalni w Polanicy – Zdroju lub w formie butelkowanej w obrocie handlowym. Woda Wielka Pieniawa to woda, która nie zawiera konserwantów, barwników oraz dodatków smakowych.
Jaka woda mineralna najlepsza ranking?
| Miejsce | Nazwa wody mineralnej | Cena |
|---|---|---|
| 1 | Muszynianka Naturalna Woda Mineralna Wysokozmineralizowana Niskonasycona Co2 1,5 L | 2 zł |
| 2 | Borjomi Naturalna Woda Mineralna 1l | 7 zł |
| 3 | Vivio Woda Alkaliczna Java 1,5l | 5 zł |
| 4 | Vytautas Litewska Woda Mineralna Gazowana 1,5l | 2 zł |
Jakie wody w Krynicy Zdroju?
W krynickiej Pijalni Głównej znajdziesz szczawą wodę Zdrój Główny, nazywaną także Kryniczanką. Wyróżnia się ona wysoką zawartością kwasu węglowego, żelaza oraz wapnia. Ze względu na swoje wyjątkowe właściwości, wodę stosuje się głównie przy anemii, krzywicy oraz chorobach żołądka.
MARKA WODY MINERALNEJ – 3 – 13 liter – Hasło do krzyżówki
- Article author: hasladokrzyzowek.com
- Reviews from users: 33122
Ratings - Top rated: 4.4
- Lowest rated: 1
- Summary of article content: Articles about MARKA WODY MINERALNEJ – 3 – 13 liter – Hasło do krzyżówki Wszystkie rozwiązania dla MARKA WODY MINERALNEJ. Pomoc w rozwiązywaniu krzyżówek. …
- Most searched keywords: Whether you are looking for MARKA WODY MINERALNEJ – 3 – 13 liter – Hasło do krzyżówki Wszystkie rozwiązania dla MARKA WODY MINERALNEJ. Pomoc w rozwiązywaniu krzyżówek. ✅ Wszystkie rozwiązania dla MARKA WODY MINERALNEJ. Pomoc w rozwiązywaniu krzyżówek.
- Table of Contents:
Woda Mineralna – Polanica Zdrój – naturalna woda do picia
- Article author: woda-polanicazdroj.pl
- Reviews from users: 22954 Ratings
- Top rated: 3.7
- Lowest rated: 1
- Summary of article content: Articles about
Woda Mineralna – Polanica Zdrój – naturalna woda do picia Woda mineralna Polanica Zdrój to zbiór składników mineralnych niezbędnych dla człowieka. Naturalna woda mineralna, krystalicznie czysta woda dla zdrowia. … - Most searched keywords: Whether you are looking for
Woda Mineralna – Polanica Zdrój – naturalna woda do picia Woda mineralna Polanica Zdrój to zbiór składników mineralnych niezbędnych dla człowieka. Naturalna woda mineralna, krystalicznie czysta woda dla zdrowia. Woda mineralna Polanica Zdrój to zbiór składników mineralnych niezbędnych dla człowieka. Naturalna woda mineralna, krystalicznie czysta woda dla zdrowia - Table of Contents:
Mineralna woda Polanica
Składniki wody mineralnej
Polanica Zdrój – woda zdrojowa
Polanica Zdrój
Polanica Zdrój
Woda wysokozmineralizowana z naturalnym CO2
~ SKŁAD WODY POLANICA ZDRÓJ ~
Woda do picia
Polanica-Zdrój – Wikipedia, wolna encyklopedia
- Article author: pl.wikipedia.org
- Reviews from users: 36795 Ratings
- Top rated: 3.3
- Lowest rated: 1
- Summary of article content: Articles about Polanica-Zdrój – Wikipedia, wolna encyklopedia Polanica-Zdrój (niem. nazwa urzędowa Althee-Bad, zwyczajowa Bad Althee, cz. Starý Bor) – miasto uzdrowiskowe w Polsce, w województwie dolnośląskim, … …
- Most searched keywords: Whether you are looking for Polanica-Zdrój – Wikipedia, wolna encyklopedia Polanica-Zdrój (niem. nazwa urzędowa Althee-Bad, zwyczajowa Bad Althee, cz. Starý Bor) – miasto uzdrowiskowe w Polsce, w województwie dolnośląskim, …
- Table of Contents:
Spis treści
Geografia[edytuj edytuj kod]
Toponimia[edytuj edytuj kod]
Historia[edytuj edytuj kod]
Zabytki i pomniki[edytuj edytuj kod]
Demografia[edytuj edytuj kod]
Urbanistyka i architektura[edytuj edytuj kod]
Polityka i administracja[edytuj edytuj kod]
Edukacja[edytuj edytuj kod]
Kultura[edytuj edytuj kod]
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj edytuj kod]
Infrastruktura[edytuj edytuj kod]
Szlaki turystyczne[edytuj edytuj kod]
Współpraca międzynarodowa i samorządowa[edytuj edytuj kod]
Ludzie związani z Polanicą[edytuj edytuj kod]
Zobacz też[edytuj edytuj kod]
Uwagi[edytuj edytuj kod]
Przypisy[edytuj edytuj kod]
Bibliografia[edytuj edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj edytuj kod]
Menu nawigacyjne
Pijalnia Wód Mineralnych w Polanicy – Sanatorium uzdrowiskowe w ZUK S.A.
- Article author: uzdrowiska-klodzkie.pl
- Reviews from users: 9101 Ratings
- Top rated: 3.4
- Lowest rated: 1
- Summary of article content: Articles about Pijalnia Wód Mineralnych w Polanicy – Sanatorium uzdrowiskowe w ZUK S.A. Prosto z serca Gór Stołowych spływają podziemne wody mineralne, które dają początek polanickim … Czerpana jest z głębokości 34,6 m w Polanicy-Zdroju. …
- Most searched keywords: Whether you are looking for Pijalnia Wód Mineralnych w Polanicy – Sanatorium uzdrowiskowe w ZUK S.A. Prosto z serca Gór Stołowych spływają podziemne wody mineralne, które dają początek polanickim … Czerpana jest z głębokości 34,6 m w Polanicy-Zdroju. Godziny otwarcia
Sezon wysoki 01.05 – 31.09.
Dni robocze 9.00 – 20.00
Weekendy/ święta 10.00 – 20.00
Sezon niski 01.10 – 30.04.
Dni robocze 10.00… - Table of Contents:
WODA ŹRÓDŁO
Wskazania lecznicze
RODO
marka wody mineralnej – hasło do krzyżówki
- Article author: krzyzowki123.pl
- Reviews from users: 5440 Ratings
- Top rated: 4.0
- Lowest rated: 1
- Summary of article content: Articles about marka wody mineralnej – hasło do krzyżówki Krzyżówka. zagadka literowa polegająca na wpisywaniu odgadywanych haseł w rubryki krzyżujące się ze sobą. Krzyżówki mogą różnić się od siebie wielkością, … …
- Most searched keywords: Whether you are looking for marka wody mineralnej – hasło do krzyżówki Krzyżówka. zagadka literowa polegająca na wpisywaniu odgadywanych haseł w rubryki krzyżujące się ze sobą. Krzyżówki mogą różnić się od siebie wielkością, … marka wody mineralnej – hasło do krzyżówki
- Table of Contents:
Pijalnia Wód Mineralnych w Polanicy – Sanatorium uzdrowiskowe w ZUK S.A.
- Article author: uzdrowiska-klodzkie.pl
- Reviews from users: 29526 Ratings
- Top rated: 4.2
- Lowest rated: 1
- Summary of article content: Articles about Pijalnia Wód Mineralnych w Polanicy – Sanatorium uzdrowiskowe w ZUK S.A. Updating …
- Most searched keywords: Whether you are looking for Pijalnia Wód Mineralnych w Polanicy – Sanatorium uzdrowiskowe w ZUK S.A. Updating Godziny otwarcia
Sezon wysoki 01.05 – 31.09.
Dni robocze 9.00 – 20.00
Weekendy/ święta 10.00 – 20.00
Sezon niski 01.10 – 30.04.
Dni robocze 10.00… - Table of Contents:
WODA ŹRÓDŁO
Wskazania lecznicze
RODO
Ranking wód mineralnych – najlepsze wody mineralne 2022 roku
- Article author: najlepszy-ranking.pl
- Reviews from users: 40423 Ratings
- Top rated: 4.0
- Lowest rated: 1
- Summary of article content: Articles about Ranking wód mineralnych – najlepsze wody mineralne 2022 roku Updating …
- Most searched keywords: Whether you are looking for Ranking wód mineralnych – najlepsze wody mineralne 2022 roku Updating Ranking najlepszych wód mineralnych. Sprawdź zestawienie, dzięki któremu podejmiesz odpowiednią decyzję zakupową. Poznaj rzetelne opinie i recenzje
- Table of Contents:
Ranking wód mineralnych – TOP 10 najlepszych wód mineralnych
Opis najlepszych wód mineralnych
Poradnik zakupowy wody mineralnej
Jakie wody lecznicze znajdziesz w Krynicy Zdroju? – Boży Dar – noclegi Krynica, pensjonat, pokoje, wczasy
- Article author: www.bozy-dar.pl
- Reviews from users: 42933 Ratings
- Top rated: 3.3
- Lowest rated: 1
- Summary of article content: Articles about Jakie wody lecznicze znajdziesz w Krynicy Zdroju? – Boży Dar – noclegi Krynica, pensjonat, pokoje, wczasy Updating …
- Most searched keywords: Whether you are looking for Jakie wody lecznicze znajdziesz w Krynicy Zdroju? – Boży Dar – noclegi Krynica, pensjonat, pokoje, wczasy Updating
- Table of Contents:
Woda lecznicza – Zdrój Główny
Wody mineralne Jan i Józef
Lecznicza woda Zuber
Mineralna woda lecznicza – Słotwinka
Wielka Pieniawa
- Article author: wielka-pieniawa.pl
- Reviews from users: 18355 Ratings
- Top rated: 4.6
- Lowest rated: 1
- Summary of article content: Articles about Wielka Pieniawa Historia i źródło. Wielka Pieniawa to woda wydobywana od 1904 roku z odwiertu na głębokości 34,6m w Uzdrowisku Polanica-Zdrój… · Składniki mineralne. Wielka … …
- Most searched keywords: Whether you are looking for Wielka Pieniawa Historia i źródło. Wielka Pieniawa to woda wydobywana od 1904 roku z odwiertu na głębokości 34,6m w Uzdrowisku Polanica-Zdrój… · Składniki mineralne. Wielka …
- Table of Contents:
marka wody mineralnej z polanicy zdroju krzyzowka
- Article author: www.gov.pl
- Reviews from users: 27447 Ratings
- Top rated: 4.9
- Lowest rated: 1
- Summary of article content: Articles about marka wody mineralnej z polanicy zdroju krzyzowka jektu ujął w Krynicy Zdroju specyficzne wody mineralne, st¹d te¿ pochodzi ich … w Czerniawie Zdroju, Krynicy Zdroju, Polanicy Zdroju, Rymanowie Zdroju i … …
- Most searched keywords: Whether you are looking for marka wody mineralnej z polanicy zdroju krzyzowka jektu ujął w Krynicy Zdroju specyficzne wody mineralne, st¹d te¿ pochodzi ich … w Czerniawie Zdroju, Krynicy Zdroju, Polanicy Zdroju, Rymanowie Zdroju i …
- Table of Contents:
See more articles in the same category here: https://toplist.foci.com.vn/blog.
naturalna woda do picia
Woda do picia Polanica zdrój pijalnia wód mineralnych PIJALNIA WÓD MINERALNYCH WIELKA PIENIAWA jest niewątpliwie najważniejszym obiektem w całej infrastrukturze uzdrowiskowej Polanicy. Lecznicze wody ściągają tutaj turystów z całego świata. wód mineralnych są ogólnie dostępne, oczywiście za pewną opłatą.
Pijalnia wody, zwana również Łazienkami Heleny wybudowano w latach 1910-11. Wcześniej w tym miejscu był stary pawilon z mało atrakcyjną halą spacerowa, która nie mogła pomieścić coraz większej ilości kuracjuszy. Stała również niewielka willa. Budynek został zaprojektowany przez Paula Rothera i Felixa Wildema. Zabudowa jest bardzo charakterystyczna. Źródło najpopularniejszej wody, nazwanej z czasem Wielka Pieniawa, wywiercono w 1904 roku. Woda wydobywana jest z głębokości ponad 34 metrów pod ziemią. Zawiera stabilne ilości takich minerałów, mikro- i makroelementów jak dwutlenek węgla, magnez, wapń, żelazo, krzem, miedź, potas, sód, chlor, lit czy krzem. Woda pomaga przy chorobach przewodu pokarmowego oraz pozytywnie wpływa na odporność organizmu i procesy trawienne.
Pijalnia Wód Mineralnych to również źródła Staropolanki (dawniej Pieniawy Józefa).
Dla dyspozycji kuracjuszy, w części sanatoryjnej są pokoje dla 60 osób i 36 kabin kąpielowych. Piękna hala spacerowa. Każdy znajdzie coś siebie: restauracje, kawiarnie, cukiernie, czytelnie
polanica zdrój wody mineralne i ich właściwości woda polanica zdrój gdzie kupić woda polanica zdrój skład wielka pieniawa woda mineralna pijalnia wód polanica zdrój cennik uzdrowisko polanica zdrój wody mineralne
Polanica-Zdrój – Wikipedia, wolna encyklopedia
Polanica-Zdrój i (niem. nazwa urzędowa Altheide-Bad, zwyczajowa Bad Altheide, cz. Starý Bor) – miasto uzdrowiskowe w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim. Położona jest w dolinie Bystrzycy Dusznickiej u podnóża masywu Piekielnej Góry (południowo-wschodni kraniec Gór Stołowych), a południowa część miasta (dzielnica Sokołówka) na zboczach Gór Bystrzyckich w pobliżu Kamiennej Góry.
Miejscowość należała do hrabstwa kłodzkiego. W latach 1945–1954 była także siedzibą gminy wiejskiej Polanica Zdrój, a w latach 1975–1998 należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.
Struktura powierzchni (2002)[3] Rodzaj Powierzchnia (ha) % użytki rolne 495 28,8% tereny zamieszkane 348 20,2% lasy 879 51,0% Powierzchnia miasta (Σ) 1722 100%
Polanica-Zdrój ma obszar 17,22 km²[3]. Miasto stanowi 1,05% powierzchni powiatu.
Polanica-Zdrój jest położona u wylotu przełomowej Piekielnej Doliny, przez którą przepływa Bystrzyca Dusznicka, wpływająca do Nysy Kłodzkiej[4]. Północna i środkowa część miasta leży u wschodniego podnóża stoliwa Szczytnika w Górach Stołowych, zaś południowa na zboczu Kamiennej Góry, Stogu w Górach Bystrzyckich oraz Zagajnika[5].
Sąsiednie gminy: Bystrzyca Kłodzka, Kłodzko, Szczytna.
Granice miasta [ edytuj | edytuj kod ]
Rozciągnięta południkowo zabudowa Polanicy-Zdroju wznosi się na wysokości ok. 370–560 m n.p.m. Najniższy punkt znajduje się nad Bystrzycą Dusznicką w centrum miasta, z kolei najwyższy w Sokołówce[4]. Granice miasta sięgają do drogi krajowej nr 8 na północy poprzez Lipnik, Piekielną Górę, Wysoki Kamień, Piekielną Dolinę, Wolarz, Wietrznik, który jest najwyższym wzniesieniem w granicach miasta, Kamienną Górę, po czym przez Zagajnik, na wschód od Sokołówki i Nowego Wielisławia, grzbietem Wzgórza Marii i przez Bystrzycę Dusznicką w stronę drogi krajowej nr 8[6].
Miasto graniczy z następującymi miejscowościami: Wolanami na północy, Szczytną na zachodzie, Pokrzywnem i Starkówkiem na południu, Starkowem oraz Starym Wielisławiem i Szalejowem Górnym na wschodzie[5].
Miasto leży na granicy Gór Stołowych, Gór Bystrzyckich i Kotliny Kłodzkiej. Do tego obszaru dotarł lądolód skandynawski w okresie zlodowacenia staropolskiego, czego dowodzą licznie występujące osady czwartorzędowe, pokrywające doliny rzeczne[4]. Okoliczne wzniesienia ukształtowane są głównie z górnokredowych piaskowców[6].
Roślinność Polanicy-Zdroju jest zróżnicowana. Zachodnią część miasta porasta las dolnoreglowy[4]. Dominuje tam świerk, jednak w ostatnich latach monokulturę świerka zastępuje się nowymi nasadzeniami mozaikowymi. W ich skład wchodzą buki, jawory, jodły, brzozy, jarzębiny i modrzewie. Występuje tu również sosna zwyczajna, która rośnie na jałowych glebach popiaskowcowych w rejonie Szczytnika – od drogi krajowej nr 8 aż do Piekielnej Doliny i na południowych stokach Wzgórza Marii. W tamtym rejonie stoki porasta również brzoza brodawkowata. Modrzew występuje tu jako domieszka do drzewostanu na całym obszarze leśnym gminy.
Na łąkach i polanach Polanicy-Zdroju licznie rośnie pełnik europejski, zwany „różą kłodzką”[4]. Na tych samych stanowiskach kwitnie zimowit jesienny. Najbogatszy zespół florystyczny występuje na łące przy granicy gminy – w rejonie Piekielnej Góry. Rośnie tam ciemiężyca zielona, ostrożeń łąkowy, ostrożeń warzywny, rdest wężownik, goryczuszka orzęsiona oraz dziewięćsił bezłodygowy. Na łąkach w rejonie Sokołówki rosną różne odmiany storczyków. W całej Polanicy-Zdroju występują różne odmiany dzwonków, przebiśniegów, pierwiosnków, a w rozległych lasach konwalia majowa i konwalijka dwulistna[7][8][9].
Nazwa Heyde (niem. „wrzosowisko”, „puszcza” albo „pustać”, „polana”) pojawiła się po raz pierwszy w źródłach pisanych w 1347 przy okazji wymienienia z nazwy dóbr należących do rodu von Glaubitzów (von Glubosów). Funkcjonuje ona w późniejszym okresie w różnych odmianach – najczęściej: Heide i Heyde. W XVI w. po założeniu osady Neu Heyde (obecnie Polanica Górna) określano ją dla odróżnienia jako Alt Heyde[10].
Nazwa niemiecka
Od lat 70. XIX w. miejscowość zaczęto nazywać Bad Altheide, akcentując w ten sposób funkcję uzdrowiska. Formalnej zmiany nazwy z Altheide na Altheide-Bad dokonano w 1925. W urzędowej niemieckiej nazwie miejscowości słowo Bad (pol. „zdrój”) umieszczono na końcu nazwy[10][11][12]. Był to jedyny taki przypadek na niemieckim obszarze językowym, pozostałe miejscowości uzdrowiskowe miały nazwy typu Bad Kudowa, Bad Ems itd., stąd potocznie często używano nazwy Bad Altheide zamiast oficjalnej[10][11].
Nazwa polska
Po II wojnie światowej i przejęciu ziemi kłodzkiej przez polską administrację w maju 1945 przemianowano miasto na Puszczyków Zdrój od znaczenia „puszcza”, a znajdującej się ówcześnie poza miastem stacji kolejowej nadano nazwę Wrześniów (od „wrzosowiska”). W maju 1946 Komisja Ustalania Nazw Miejscowości ustaliła nazwę Polanica Zdrój (od kolejnego znaczenia słowa Heide)[10][11]. 7 maja 1946 nadano miejscowości polską nazwę Polanica Zdrój[12].
Pisownia i odmiana [ edytuj | edytuj kod ]
Nazwa miejscowości Polanica-Zdrój pisana z łącznikiem (dywizem) jest nazwą urzędową, ustaloną przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji po zasięgnięciu opinii Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych i opublikowaną w Dzienniku Ustaw. W 2004 Rada Języka Polskiego uchwaliła taki sposób zapisu wieloczłonowych nazw miejscowych[13][14][15]. Forma nazwy pisana bez łącznika, tzn. „Polanica Zdrój” jest obecnie formą potoczną.
Ponadto w nazwach dwuczłonowych odmieniają się oba człony, dlatego należy odmieniać zarówno nazwę, jak i określenie Zdrój[a][16]. Brak odmiany predykatu Zdrój jest często spotykanym błędem nawet wśród samorządowców i dziennikarzy[10].
Początki Polanicy [ edytuj | edytuj kod ]
Najdawniejsza wzmianka dotycząca Polanicy została wpisana pod datą 1 lutego 1347 do najstarszej kłodzkiej księgi sądu stanowego dla szlachty z lat 1346–1390. Dotyczyła osady otoczonej gęstymi lasami zwanej Heyde i długu na jedenaście kóp groszy, jaki zaciągnął Mikołaj (Nickel) z Głuboczy u Mikołaja Mulsteina, mieszczanina kłodzkiego, zastawiając m.in. cztery łany ziemi w Polanicy. Świadkami byli Guntern ze Stercz i Hanko z Knoblauchsdorfu, późniejszy starosta kłodzki[17]. Osada ta była własnością znanego śląskiego rodu rycerskiego von Glaubitz (Glubos, z Głuboczy, Glaubicz), którzy rezydowali na zamku Szczerba. W 1353 właścicielami wsi byli bracia Otto Młodszy, zwany Scolaris i Otto, zwany Blizna (Schramm) Glubosowie[17]. W 1417 osada tworzyła wspólne dobra ze Szczytną, a ich właścicielem był Michel von Glubos[18].
W drugiej połowie XV w. wieś stała w połowie własnością rodziny von Lazan. W 1494 zmarł ostatni potomek tego rodu Sigmund Seydlitz(niem.) von Lazan (Laasan) i ta część wsi stała się własnością Henryka Starszego Podiebradowicza, księcia ziębickiego, pierwszego hrabiego kłodzkiego, który podarował ją klasztorowi augustianów z Kłodzka. Druga połowa wsi, obejmująca również dwa łany, należała do kolejnych rodów rycerskich. Wreszcie i ta część stała się królewszczyzną. W 1538 obejmując 6 gospodarstw i młyn, została zakupiona od ostatniego właściciela von Ullersdorfa przez miasto Kłodzko, jako uposażenie dla szpitala. Około 1556 na północnym krańcu wsi powstało nowe osiedle Nowa Polanica (zw. Neuheide, obecnie Polanica Górna), w związku z czym Polanicę zaczęto nazywać Starą[19] (Alte Heide, potem Alt-Heide, Alt-Haide, ok. 1900 Altheide).
Okres nowożytny (XVI–XVIII w.) [ edytuj | edytuj kod ]
W 1595 kłodzki konwent augustianów rozpadł się, a jego dobra przejęło kłodzkie seminarium jezuickie. Jezuici przystąpili energicznie do zagospodarowywania wsi, osadzając nowych gospodarzy. Trzydzieści lat później Georgius Aelurius podał w swojej Glaciographii (opisie ziemi kłodzkiej) wiadomość o istnieniu w okolicy wsi źródeł mineralnych. O Polanicy napisał: Tak też i z kwaśnego źródła w Polanicy obcy ludzie z odległych miejscowości (jako że jego siłę i użyteczność dobrze rozumieją i uznają) gromadnie czerpią i używają. Częstokroć zdarza się, gdy wytworne szlacheckie zaślubiny w sąsiednich krainach się szykuje, że owa woda z polanickiego kwaśnego źródła w sporych ilościach jest odbierana, a następnie wyśmienitemu winu przedkładana, czeladzi nie dając jej ani łyka, wino każąc im pić.[8] Źródła te były nazywane źródłami ropuch, ponieważ często znajdowano w nich martwe żaby. Wskakiwały one do wody nic nie przeczuwając i na skutek wysokiej w niej zawartości kwasu węglowego, rozstawały się z życiem[8]. Ale nadal nie były one wykorzystywane leczniczo[20].
Widok na Wzgórze Klasztorne w centrum Polanicy-Zdroju
W 1630 założono tu folwark, a w 1631 w Polanicy odnotowano już 16 gospodarzy płacących podatki kościelne. Zagospodarowaną przez jezuitów Polanicę zniszczyli i spalili (m.in. dwór jezuicki) w 1645 (wojna trzydziestoletnia) Szwedzi z oddziału płk. Roberta Douglasa (jako generał był później jednym z dowódców szwedzkich w czasie Potopu)[8]. W 1650 zakonnicy wznieśli na zboczu dol. Bystrzycy pałacyk w rodzaju pensjonatu, który znacznie rozbudowali po pożarze w 1699. W latach 1706–1707 zakon jezuitów wybudował okazały dwór z kaplicą, który zaczął służyć pierwszym kuracjuszom, docierającym do Polanicy od połowy XVIII w[20]. Oprócz wiosek Heide i Neu-Heide rozwijała się także wieś Falkenhain (Sokołówka, obecnie część Polanicy), którą w dziele Matthäusa Meriana pt. Topographia Bohemiae, Moraviae et Silesiae z 1650 wymieniono pod nazwą Polckenhayn[21].
W granicach Prus [ edytuj | edytuj kod ]
W 1747 wieś stanowiła nadal współwłasność jezuitów i szpitala w Kłodzku, od 1765 miała ona już trzech właścicieli: zakon jezuitów, szpital i radcę handlowego Genedla.
W 1773 został rozwiązany zakon jezuicki, a jego dobra przeszły na własność państwa pruskiego. W 1787 znaczna część majątku wraz ze źródłami znalazła się w rękach Fryderyka von Redena, dyrektora Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu, później ministra górnictwa i hutnictwa w rządzie pruskim, pioniera industrializacji na Górnym Śląsku[8].
Wyraźniejszy rozwój datuje się dopiero od XIX wieku, kiedy to nowy właściciel Polanicy kupiec kłodzki Joseph Grolms ocembrował jedno z pięciu tryskających wówczas źródeł (Józef), wzniósł dom zdrojowy (drewniane łazienki) i zamienił okoliczne pola na ogród. Wówczas też w Polanicy istniała już szlifiernia szkła, młyny wodne, tartak, browar, wytwórnia sadzy i leśniczówka. Kolejni właściciele uzdrowiska Storch i Rathmann wznieśli nowe, murowane łazienki. Przeprowadzili też badania wód mineralnych, a następnie zaadaptowali dwór pojezuicki na dom dla kuracjuszy. W 1840 Polanica zasłynęła tym, że ma wodę skuteczną przeciwko „słabościom podbrzusza”. Właściwości wód polanickich zbadano ponownie i dokładnie w 1846.
Równocześnie ze zdrojem istniała m.in. kuźnica, walcownia i fryszerka, zaś nad potokiem Lipnickim rozwijała się tzw. Nowa Polanica z cegielnią, szlifiernią szkła, topnią żelaza i innymi zakładami[20].
W granicach zjednoczonych Niemiec [ edytuj | edytuj kod ]
Dom Zdrojowy – wejście do pijalni
W 1873 zdrój wraz z przyległymi terenami nabył wrocławski przemysłowiec Wenzel Hoffmann i w następnym roku postawił dom inspektora zdroju i inne urządzenia. Od tego momentu datuje się ożywiony rozwój Polanicy jako renomowanego uzdrowiska. W wyniku starań nowego właściciela powstał rozległy park, zbudowano nową pijalnię wód, dom zdrojowy i teatr. W 1875 było już około 131 kuracjuszy. Od 1879 zaczęto wykorzystywać miejscowe złoże borowiny. Już w 1880 było około 300 kuracjuszy, a w 1890 – 726. Rozpoczęto butelkowanie wody mineralnej ze źródła Jerzy i jej wysyłkę[20].
W 1890 doprowadzono linię kolejową z Kłodzka, co przyczyniło się do rozwoju uzdrowiska. W latach 1903–1904 następny właściciel, baron Wolfgang von der Goltz przeprowadził odwierty pozyskując nowe, bardzo wydajne źródło Wielka Pieniawa (niem. Grosser Sprudel), podczas gdy jego konkurenci, Karl Mielert i Robert Klose, źródło Charlottensprudel[22]. Odwiercenie tych źródeł (34 i 88 m głębokości) spowodowało zanik starych źródeł z wyjątkiem Józefa. W 1904 uzdrowisko nabyła spółka pod przewodnictwem tajnego radcy handlowego Georga Haasego (właściciela browaru we Wrocławiu), która w bardzo krótkim czasie doprowadziła uzdrowisko do rozkwitu, zajmując się także szeroko jego reklamą. Spowodowało to gwałtowny napływ kuracjuszy i ruch budowlany w Polanicy, która zatraciła wiejski charakter, stając się modnym kurortem o charakterystycznej willowo-pensjonatowej zabudowie w stylu szwajcarskim[8].
W latach 1905–1910 powstała nowoczesna rozlewnia wód mineralnych. W 1906 otwarto luksusowy dom kuracyjny o 130 pokojach – dzisiejsze sanatorium Wielka Pieniawa. Był on uważany za najnowocześniejszy na Śląsku, ponieważ posiadał własny zakład przyrodoleczniczy z pełnym wyposażeniem. Zarówno Wielką Pieniawę, jak i park Zdrojowy[23] oświetlano już światłem elektrycznym. Wybudowano nową kolumnadę z pijalnią (1906), powstał kompleks mieszczący pijalnię, salę spacerowo-koncertową i kawiarnię zdrojową, były tu także pokoje dla kuracjuszy. W 1909 ukończono budowę sanatorium kardiologicznego (dzisiaj szpital uzdrowiskowy „Zdroje”). Długoletnim dyrektorem (w l. 1907–1945) i twórcą uzdrowiska (obok G. Haasego) był Georg Berlit.
Haase i Berlit byli pomysłodawcami niecodziennej promocji uzdrowiska poprzez przylot 12 lipca 1910 sterowca typu Parseval. Sterowiec pilotował kapitan Dinglinger. Dzień przylotu Parsevala 5(niem.) do Polanicy był sensacją. Tysiące gapiów zebrało się, przybywając na piechotę, koleją, wozami lub samochodami. Przed lądowaniem z gondoli sterowca zrzucono liny cumownicze, schwytane przez żołnierzy 38. Regimentu fizylierów Moltkego z Kłodzka i zakotwiczone do wozu obciążonego kamieniami. Wydarzenie miało świąteczną oprawę, w uzdrowisku koncertowały dwie orkiestry: kapela regimentu Moltkego i orkiestra uzdrowiskowa. Na zaproszenie Haasego przyjechało 50 samochodów kierowanych przez członków Automobilklubu Śląskiego. Następnego dnia sterowiec odleciał do Kudowy-Zdroju[24].
W 1900 w Polanicy było 1313 kuracjuszy, w 1907 – 4828, w 1910 – 6404, a w 1913 – 9024. W tych też latach powstała znaczna część zabudowy pensjonatowej i mieszkaniowej. Zakwaterowanie w uzdrowisku zapewniało około 10 hoteli i 120 pensjonatów, a leczeniem zajmowało się 12 lekarzy.
Zbudowano dwa kościoły: katolicki pw. Wniebowzięcia NMP w 1912 oraz ewangelicki kościół pamiątkowy im. cesarza Fryderyka III w 1916, ufundowany częściowo przez rodzinę cesarską[8][20] i wyposażony w organy firmy Schlag & Söhne ze Świdnicy[25].
Na początku I wojny światowej uzdrowisko zamknięto, a w domu zdrojowym urządzono szpital, ale już w 1915 wznowiono działalność zdroju. Specjalnie dla polskich kuracjuszy, w 1915 wydano przewodnik w jęz. polskim i do 1933 prowadzono takiż pensjonat.
Wysoki poziom miała orkiestra zdrojowa, wykonująca również utwory symfoniczne, pod długoletnim kierownictwem Albina Eschricha. Starannie dobrana muzyka uzdrowiskowa była dla gości rozkwitającego kurortu nie tylko czystą rozrywką, ale i wsparciem duchowym. Koncerty symfoniczne i koncerty znanych solistów organizowane przez Eschricha w Polanicy znajdowały najwyższe uznanie śląskich krytyków muzyki i uważano je za wzorowe na Śląsku[8]. Szeroko znana była huta szkła kryształowego Franza Wittwera, a serwis kieliszków Wenecja, projektu R.K. Koppela do dziś jest poszukiwany w antykwariatach[8]. Po przejściu na emeryturę zamieszkał tu nadburmistrz Wrocławia w latach 1912–1918, Paul Matting, który po śmierci żony ożenił się z pochodzącą z Wielkopolski Dorotą Kowalczewski, siostrą rzeźbiarzy Paula Ludwiga i Karla Kowalczewskich i otworzył kancelarię notarialną[26].
We wczesnych latach międzywojennych liczba kuracjuszy dochodziła do 10 000. Z ważniejszych inwestycji okresu międzywojennego wymienić należy teatr zdrojowy na 700 miejsc, otwarty w 1925 i nowe łazienki z 1930. Wcześniejszą salę zamieniono na kasyno, zmodernizowano i rozbudowano urządzenia lecznicze oraz rozległy park. W tym też okresie zbudowano tor saneczkowy i skocznię narciarską. Polanica była najnowocześniejszym uzdrowiskiem w Sudetach, i jednym z takich w całych Niemczech. W latach 30. miejscowość stała się modna, zajmując wiodącą pozycję wśród kłodzkich kurortów. Przypadła do gustu zwłaszcza hitlerowcom, których raziła popularność, jaką cieszyły się starsze zdroje wśród bogatych Żydów, z których wielu przyjeżdżało z Polski[27]. Od lat 70. XIX wieku miejscowość nazywano Bad Altheide, akcentując w ten sposób funkcję uzdrowiska (formalnej zmiany nazwy z Altheide na Altheide-Bad dokonano w 1925)[8][10].
W czasie II wojny światowej rozbudowa uzdrowiska została zahamowana, sanatoria ponownie zamieniono na szpitale wojskowe. W miejsce kuracjuszy pojawili się ranni żołnierze niemieccy[28].
Ważnym czynnikiem miastotwórczym było zbudowanie kościoła i utworzenie w 1923 katolickiej parafii Wniebowzięcia NMP, oraz budowa w 1916 kościoła ewangelickiego im. cesarza Fryderyka III. Utworzono także dwa cmentarze: katolicki (obecnie komunalny) w 1920 i ewangelicki (obecnie w formie lapidarium) w 1925[29].
W maju 1945 miejscowość została zajęta przez wojska radzieckie. Już 16 czerwca 1945 przybyli tu pierwsi polscy urzędnicy, uprzedzając wcielenie Dolnego Śląska do Polski, i nadając miejscowości nazwę Puszczyków Zdrój. Stacja kolejowa nosiła natomiast nazwę Wrześniów. Obie nazwy przetłumaczono z wieloznacznej niemieckiej nazwy Heide (puszcza, step, wrzosowisko) i stosowano je do maja 1946[12], kiedy to polska Komisja Ustalania Nazw Miejscowości zmieniła je na Polanica-Zdrój[8][10]. Polanica otrzymała prawa miejskie, pierwszym burmistrzem został Kazimierz Dąbrowski. Niemal wszystkich dotychczasowych mieszkańców uzdrowiska wysiedlono do Niemiec, pozostali nieliczni specjaliści potrzebni do utrzymania uzdrowiska. Jednym z nich był wybitny lekarz zajmujący się leczeniem chorób serca, prof. Heinrich Schlecht, który poprosił o możliwość pozostania, nauczyciel wcześniej niemieckich, później polskich lekarzy.
Park zdrojowy
Ponieważ miejscowość nie doznała zniszczeń wojennych, uzdrowisko wkrótce zaczęło przyjmować polskich kuracjuszy. Gośćmi kurortu byli m.in. Maria Dąbrowska, Mieczysław Fogg, Janusz Gniatkowski, a później znani arcymistrzowie szachowi, uczestnicy Memoriału Akiby Rubinsteina. W Polanicy osiedlił się też działacz narodowy Stanisław Kozicki. W Gimnazjum Zdobienia Szkła, a potem w technikum szklarskim uczyła się Irena Santor.
Manifestacją polskości były dożynki powiatu kłodzkiego w Polanicy-Zdroju zorganizowane 31 sierpnia 1947 przez Powiatowy Zarząd Samopomocy Chłopskiej przy udziale zarządu miasta i zarządu gminy wiejskiej Polanica Zdrój, których program obejmował: mszę polową, przemówienia, wręczanie aktów własności mienia rolnego, popisy młodzieży wiejskiej. Na koniec wicewojewoda wrocławski Aleksander Barchacz (wcześniej starosta kłodzki) przyjął defiladę. Dożynki odbywały się z udziałem władz powiatowych i wojskowych oraz wielotysięcznej rzeszy mieszkańców powiatu kłodzkiego. Po obiedzie w domu zdrojowym odbyła się zabawa taneczna. W tym dniu Polanica gościła też liczną delegację czechosłowacką[30][31].
Lecznicza sława Polanicy zwiększyła się znacznie po 1950 dzięki chirurgii plastycznej zastosowanej po raz pierwszy w Polsce przez dr. Stanisława Michałka-Grodzkiego. Później dyrektorem Szpitala Chirurgii Plastycznej był prof. Michał Krauss, a w latach 1976–2005 był nim prof. Kazimierz Kobus. Szpital jest kuźnią kadr chirurgów plastycznych nie tylko dla kraju, ale i zagranicy. Po wielu latach budowy, 15 września 2005 uruchomiono Specjalistyczne Centrum Medyczne znajdujące się w nowoczesnym obiekcie.
Fontanna w parku zdrojowym
W 1974 powstał Zespół Uzdrowisk Kłodzkich z siedzibą w Polanicy, grupujący pod jednym zarządem obiekty sanatoryjno-uzdrowiskowe i rozlewnie wody mineralnej w Polanicy, Dusznikach i Kudowie. Obecnie działa jako Uzdrowiska Kłodzkie S.A. – Grupa PGU. Ma nowocześnie wyposażoną bazę leczniczą i hotelową, przystosowaną do potrzeb osób niepełnosprawnych, w tym zakłady przyrodolecznicze i baseny rekreacyjno-rehabilitacyjne; a także dwie rozlewnie wód mineralnych. Kolejną znaną placówką medyczną był działający w latach 1992–2018 Ośrodek Litotrypsji zajmujący się bezoperacyjnym kruszeniem kamieni nerkowych metodą litotrypsji, w 2016 przeniesiony do Kłodzka. W 2014 został otwarty Hotel SPA Dr Irena Eris, pierwszy pięciogwiazdkowy obiekt na ziemi kłodzkiej, z misją wypoczynku i odnowy biologicznej gości.
Łagodny, podgórski klimat oraz obfite źródła wód mineralnych stwarzają doskonałe warunki do wypoczynku, leczenia chorób układu krążenia i przewodu pokarmowego, a także zwalczania nałogu palenia tytoniu. Część uzdrowiskową otacza piękny park, pełen starych drzew i egzotycznych krzewów: różnokolorowych azalii, rododendronów i magnolii. Polanica-Zdrój dysponuje dobrą bazą leczniczą, turystyczną, rekreacyjną i sportową.
Oprócz dobrej bazy leczniczo-wypoczynkowej miasto ma takie urządzenia rekreacyjne i kulturalne jak: trzy kryte baseny kąpielowe, letni tor saneczkowy, korty tenisowe, teatr zdrojowy, bibliotekę miejską, kluby bilardowe oraz bardzo duże zaplecze gastronomiczne. Uzdrowisko jest ulubionym miejscem wypraw weekendowych mieszkańców Dolnego Śląska.
Zabytki i pomniki [ edytuj | edytuj kod ]
Wpisane na listę zabytków [ edytuj | edytuj kod ]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[32]:
Willa w Polanicy-Zdroju
Inne zabytki [ edytuj | edytuj kod ]
Pozostałe obiekty zabytkowe[4]:
Sanatorium Wielka Pieniawa
dawny dwór jezuitów – wzniesiony w latach 1706–1707, wielokrotnie przebudowywany, obecnie siedziba zakładu wychowawczego ss. józefitek
dworzec kolejowy – murowany, z 1890
zespół uzdrowiskowy: sanatorium Wielka Pieniawa – dawny dom zdrojowy zbudowany przez Andreasa Ernsta w 1906 jako luksusowy obiekt o 130 pokojach, o bryle charakterystycznej dla obiektów kurortowych z początku XX w. stary dom zdrojowy – zbudowany w 1892 szpital kardiologiczny – z początku XX w., przy ul. Zdrojowej. szpital gastrologiczny – z lat 1914–1920, przy ul. Konopnickiej. sanatorium dziecięce Leśny Domek – z 1910, przy ul. Piastowskiej.
Pomniki i tablice [ edytuj | edytuj kod ]
Wedle danych z 30 czerwca 2018 miasto liczyło 6354 mieszkańców[41]:
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni Jednostka osób % osób % osób % Populacja 6354 100 3449 54,3 2905 45,7 Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²] 368,99 200,29 168,70Wykres liczby ludności Polanicy-Zdroju na przestrzeni wieków[42][43]:
Piramida wieku mieszkańców Polanicy-Zdroju w 2014 roku[44].
Urbanistyka i architektura [ edytuj | edytuj kod ]
Układ urbanistyczny Polanicy-Zdroju zachował w sobie do dnia dzisiejszego pozostałości wsi wielodrożnicowej, który został zniekształcony poprzez późniejsze regulacje i parcelacje. Zachowało się sporo obiektów, charakterystycznych dla tzw. stylu kurortowego z początku XX wieku[45], jednak w latach 70. XX w. wybudowano duże osiedle mieszkaniowe pomiędzy centrum miasta a stacją kolejową. Powstało także wiele pensjonatów i domów jednorodzinnych, które zagęściły nadmiernie zabudowę w strefie uzdrowiskowej.
Polityka i administracja [ edytuj | edytuj kod ]
Władze miasta [ edytuj | edytuj kod ]
Polanica-Zdrój ma status gminy miejskiej. Mieszkańcy miasta wybierali 15 radnych do rady miasta w wyborach co 4 lata, w trzech okręgach wyborczych[46]. Od wyborów samorządowych 2014 obowiązuje podział na 15 jednomandatowych okręgów wyborczych[47][48]. Od 2018 radni wybierani są w wyborach bezpośrednich na kadencje trwające pięć lat, licząc od dnia wyboru[49]. Organem wykonawczym władz jest burmistrz. Siedzibą władz miasta jest zabytkowa willa, znajdująca się przy ulicy Jarosława Dąbrowskiego 3[50].
Burmistrzowie Polanicy-Zdroju (od 1990)[51]:
20.06.1990–30.04.1992: Jan Nowak
01.05.1992–30.09.1992: Zbigniew Dziewiecki
01.10.1992–01.07.1994: Ryszard Łuczko
01.07.1994–31.08.1998: Jerzy Terlecki
01.09.1998–04.11.1998: Henryk Grzybowski (zastępca burmistrza)
05.11.1998–18.11.2002: Grzegorz Jung
18.11.2002–20.11.2018 Jerzy Terlecki (4 kadencje)
od 21.11.2018 Mateusz Jellin[1]
Mieszkańcy Polanicy-Zdroju wybierają parlamentarzystów do Sejmu z okręgu wyborczego Wałbrzych, a do Senatu z okręgu wyborczego dzierżoniowsko-kłodzko-ząbkowickiego, zaś posłów do Parlamentu Europejskiego z dolnośląsko-opolskiego okręgu wyborczego z siedzibą we Wrocławiu[52].
W latach 1945–1954 w mieście siedzibę miała też gmina wiejska Polanica Zdrój[53].
Na terenie Polanicy-Zdroju nie występują jednostki pomocnicze w postaci osiedli czy dzielnic. Mimo to tradycyjnie miasto dzieli się na kilka części, które wynikają z podziału na dawne wsie[6][54]:
Na terenie Polanicy-Zdroju znajdują się trzy przedszkola, trzy szkoły podstawowe, trzy gimnazja, szkoła ponadgimnazjalna oraz specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy[55]:
Przedszkole Publiczne [56]
Przedszkole Niepubliczne „Gromadka Niedźwiadka” [57]
Przedszkole Niepubliczne „Wesołe przedszkole w Bajkowej krainie” [58]
Szkoła Podstawowa im. Żołnierzy z Monte Cassino [59]
Szkoła Podstawowa Stowarzyszenia „Edukator” [60]
Szkoła Podstawowa Specjalna w Zespole Szkół Specjalnych [61]
Gimnazjum im. dr. Józefa Matuszewskiego [62]
Gimnazjum Stowarzyszenia „Edukator” [60]
Gimnazjum w Zespole Szkół Specjalnych [61]
Regionalna Szkoła Turystyczna Technikum im. Jana Pawła II [63]
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Polanicy Zdroju, prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Świętego Józefa Oblubieńca (CSSJ).
Pawilon szachowy
W latach 1966–1974 (do 1970 wspólnie z Kłodzkiem) Polanica była miejscem spotkań poetów i krytyków literackich o nazwie Kłodzkie Wiosny Poetyckie (na których bywali m.in. Mieczysław Jastrun, Julian Przyboś, Miron Białoszewski, Jacek Łukasiewicz), zapoczątkowanych w 1961 w Kłodzku przez kłodzką grupę poetycką, w której skład wchodzili Jan Kulka, Anna Zelenay i Bogusław Michnik. Corocznie organizowane są ciekawe imprezy o zasięgu międzynarodowym i krajowym, np. Międzynarodowy Turniej Szachowy pamięci Akiby Rubinsteina, Międzynarodowy Festiwal Filmów Amatorskich POL-8, Międzynarodowe Koncerty Muzyki Organowej i Kameralnej w wykonaniu artystów o światowej sławie, Międzynarodowy Festiwal Poezji „Poeci bez Granic”.
Miasto ma kilka instytucji kulturalnych. Najważniejszą z nich i głównym animatorem imprez kulturalnych jest Teatr Zdrojowy – Centrum Kultury i Promocji, który organizuje występy, festyny, przeglądy zespołów, prowadzi ponadto grupy i pracownie artystyczne. Przy parku Szachowym mieści się Polanicka Galeria Sztuki „Akwarium”, w której można oglądać m.in. prace związanych z miastem artystów[64]. Prace takich artystów są także eksponowane na wystawach organizowanych w siedzibie Towarzystwa Miłośników Polanicy. Od 2012 funkcjonuje chór miejski „Bel Canto”; w 2013 wystąpił na wspólnych koncertach z Młodzieżową Orkiestrą Symfoniczną z miasta partnerskiego Telgte[65].
W Teatrze Zdrojowym im. M. Ćwiklińskiej od 2001 mieści się Międzynarodowe Centrum Konferencyjno-Kulturalne, gdzie organizowane są różnorodne imprezy cykliczne oraz występy artystyczne[66]. Historyczne kino Światowid wybudowane w 1928 przez Heinricha Kolossę jako Union-Theater, znane z Festiwali POL-8, zostało zamknięte w 2013[67].
W klasztorze sercanów mieści się Muzeum Etnograficzno-Misyjne, uruchomione w 1977, w którym znajdują się eksponaty z zakresu kultury materialnej i sztuki ludów Afryki, Oceanii i Ameryki Południowej. Są tu m.in.: ozdobne stroje, przedmioty codziennego użytku, instrumenty ludowe, rzeźby gromadzone przez misjonarzy[68].
Od 1973 w Polanicy działa Towarzystwo Miłośników Polanicy, towarzystwo regionalne zajmujące się zachowaniem dziedzictwa narodowego i kulturowego i promocją miasta poprzez badanie i przybliżanie jego historii, wydawnictwo książek i okolicznościowych publikacji oraz wydawanie pisma „Nieregularnik Polanicki”[28]. Wśród jego założycieli byli: dr Józef Matuszewski, Włodzimierz Młotkowski, Leszek Majewski, Zygmunt Bratkowski[69].
W 1994 powstała Polanicka Izba Gospodarcza, aktywnie włączająca się w dyskurs na temat kształtowania przestrzeni publicznej w mieście. Szczególne znaczenie miała w latach 2000–2015 obrona koncepcji „małego rynku” w ścisłym centrum jako miejsca publicznego, niekomercyjnego i stanowiącego o uzdrowiskowym charakterze miasta[70]. W 2015 PIG ufundowała „Kapsułę Czasu” – „zdjęcie teraźniejszości” współczesnych polaniczan[40], a dzięki grupie tanecznej „Polanickie Rusałki” poprzez ćwiczenia i taniec aktywizuje kobiety[71].
Inne stowarzyszenia to m.in. istniejący od 2010: Klub Rotariański Polanica-Zdrój[72], który w 2015 ufundował drogowskaz „Polanica bliżej świata” i działające w latach 2008–2014 Stowarzyszenie Inicjatyw Polanica-Zdrój, znane z inicjatyw kulturalnych takich jak „Spotkania z Jazzem Tradycyjnym”[73].
Media lokalne [ edytuj | edytuj kod ]
Jedynym pismem wydawanym na terenie Polanicy jest półrocznik „Nieregularnik Polanicki”, ukazujący się od 2001 nakładem Towarzystwa Miłośników Polanicy w liczbie ok. 400 egzemplarzy. Pismo promuje historię miasta i regionu, przedstawiając losy i dokonania jego mieszkańców. Przybliża również działalność samego Towarzystwa[74]. Do chętnie czytanych lokalnych tytułów prasowych należą: „Gazeta Wrocławska” i „Gazeta Kłodzka–Euroregio Glacensis”. Czytane są również lokalne miesięczniki, obejmujące teren ziemi kłodzkiej m.in. „Ziemia Kłodzka” i „Gazeta Prowincjonalna Ziemi Kłodzkiej”, zawierające teksty o kulturze i historii regionu, aktualności, oraz „Panorama Ziemi Kłodzkiej” (kalendarz imprez, ciekawe wydarzenia, miejsca, ludzie).
Lokalnym radiem jest Radio Wrocław, które ma studio na terenie ziemi kłodzkiej. Informacje z Polanicy można też obejrzeć w dwóch lokalnych stacjach telewizji kablowej: Telewizji Kłodzkiej i TV Sudeckiej[75][76].
Wspólnoty wyznaniowe [ edytuj | edytuj kod ]
Na terenie Polanicy działalność religijną prowadzi Kościół rzymskokatolicki i Świadkowie Jehowy.
Działają trzy parafie katolickie, wchodzące w skład diecezji świdnickiej. Najstarszą z nich jest parafia Wniebowzięcia NMP, erygowana w 1923, położona w centrum miasta[77], od 1972 stanowiąca siedzibę polanickiego dekanatu[78]; ponadto funkcjonują parafie Matki Bożej Królowej Pokoju i Chrystusa Króla (obie w dzielnicy Sokołówka)[79]. Świadkowie Jehowy (zbór Polanica-Zdrój) gromadzą się w sali królestwa przy ul. J. Dąbrowskiego[80][81].
W kościele ewangelickim do 1957 odbywały się nabożeństwa w języku polskim i jeszcze w 1955 udzielono tu ślubu. W 1970 pozostający bez opieki i coraz bardziej zniszczony kościół rozebrano. Ołtarz, ambonę i chrzcielnicę zostały przeniesione do kaplicy w Ząbkowicach Śl., natomiast organy sprzedano do kościoła ewangelicko-augsburskiego pw. Św. Ducha w Koninie[25]. Z uwagi na to ewangelicy wyznania ewangelicko-augsburskiego należą do parafii w Kłodzku[82].
Komunikacja kołowa [ edytuj | edytuj kod ]
Polanica-Zdrój leży na starym szlaku handlowym, uczęszczanym od starożytności, zwanym szlakiem bursztynowym, łączącym południową z północną Europą[83]. Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 388 z Bystrzycy Kłodzkiej do Ratna Dolnego. Przez północną granicę miejscowości przebiega droga krajowa, będącą też trasą europejską E67[84]. Trasa ta zapewnia bezpośrednie połączenie drogowe uzdrowiska z Kłodzkiem i Wrocławiem, a także Hradcem Králové i Pragą. Alternatywną trasą dla drogi krajowej nr 8 jest droga powiatowa 3240D Szczytna – Polanica-Zdrój – Szalejów Górny. Łącznie, obie te trasy stanowią główną oś transportu zachodniej części powiatu kłodzkiego, a zarazem tranzyt dla przyjezdnych i mieszkańców. Drogą najmniej uczęszczaną jest droga powiatowa nr 3291D + 3292D, relacji Polanica-Zdrój – Stary Wielisław – Kłodzko. Jest ona wykorzystywana głównie przez mieszkańców południowej części miasta jako połączenie z Kłodzkiem, stanowi także dojazd do Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Starym Wielisławiu[7][85].
W pobliżu centrum miasta znajduje się dworzec autobusowy. Liczba połączeń autobusowych lokalnych i dalekobieżnych jest duża. Wśród bezpośrednich połączeń dalekobieżnych można wymienić: Wrocław, Warszawę, Kielce, Łódź, Gorzów Wielkopolski, Zieloną Górę, Wałbrzych, Katowice, Kamienną Górę, Legnicę, Poznań, Zakopane, oraz nadmorską Ustkę, a w sezonie letnim dodatkowo Kraków, Sanok i Ustrzyki Górne w Bieszczadach.
Komunikacja kolejowa [ edytuj | edytuj kod ]
Dworzec kolejowy położony jest w południowej części Polanicy, przy niezelektryfikowanej linii kolejowej nr 309 z Kłodzka do Kudowy Zdroju[86]. Całoroczne bezpośrednie połączenia to Wałbrzych, Świdnica, Legnica, Wrocław, w sezonie letnim także Poznań, Bydgoszcz, Gdańsk, Gdynia, Gniezno, Warszawa.
Komunikacja lotnicza [ edytuj | edytuj kod ]
W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń – w Polanicy-Zdroju funkcjonuje Ochotnicza Straż Pożarna, włączona od 1995 do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego (KSRG). Wyposażenie jednostki stanowią trzy pojazdy ratownicze.
W mieście znajduje się komisariat policji, obejmujący oprócz Polanicy terytorium gmin Szczytna i Duszniki-Zdrój. Służbę pełni dwóch dzielnicowych[88]; z policją ściśle współpracuje straż miejska.
Opieka zdrowotna [ edytuj | edytuj kod ]
Ratownictwo medyczne w Polanicy-Zdroju zapewnia Szpitalny Oddział Ratunkowy w Specjalistycznym Centrum Medycznym (SCM), położonym na obrzeżach miasta. W skład szpitala wchodzą także oddziały: Chemioterapii Dziennej, Chorób Wewnętrznych, Stacji Dializ, Intensywnej Terapii, Rehabilitacji, Otolaryngologiczny, Okulistyczny, Neonatologiczny, Neurochirurgiczny, Położniczo-Ginekologiczny, Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej, Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej i Chirurgii Plastycznej[89].
Od 2008 w ramach Polsko-Amerykańskich Klinik Serca, funkcjonuje tu Sudeckie Centrum Kardiologiczno-Angiologiczne[90].
Ponadto na terenie uzdrowiska funkcjonują dwa szpitale uzdrowiskowe (sanatoryjne): „Wielka Pieniawa” i „Zdrowie”,
W latach 1992–2016 działał tu Ośrodek Litotrypsji, wykonujący zabiegi leczenia kamicy nerkowej poprzez kruszenie kamieni metodą ESWL, w 2016 przeniesiony do Kłodzka[91].
W Polanicy-Zdroju znajdują się obiekty uzdrowiskowe świadczące pobyty z zabiegami dla kuracjuszy ze skierowaniami z NFZ i ZUS oraz dla kuracjuszy prywatnych, między innymi: Uzdrowisko Polanica-Zdrój, Medical Sensus, Hotel Polanica Resort & Spa[92].
Sport i obiekty sportowe [ edytuj | edytuj kod ]
W mieście jest stadion piłkarsko-lekkoatletyczny i dwa boiska piłkarskie Orlik. Kąpielisko zbudowane w latach 1932–1933 o tafli wody 1800 m² jest od wielu lat nieczynne. Funkcjonuje kilka basenów krytych o różnej wielkości przy uzdrowisku, hotelach i pensjonatach. Klub Sportowy Polanica-Zdrój prowadzi sekcje: piłkarską, tenisową, szachową i aerobiku[93].
Szlaki turystyczne [ edytuj | edytuj kod ]
Polanica-Zdrój jest punktem wyjścia na następujące piesze szlaki turystyczne Gór Stołowych i Gór Bystrzyckich:
Współpraca międzynarodowa i samorządowa [ edytuj | edytuj kod ]
Miasta i gminy partnerskie[95]:
Ludzie związani z Polanicą [ edytuj | edytuj kod ]
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Polanicą-Zdrojem.
Zobacz też [ edytuj | edytuj kod ]
↑ Np.: park w Polanicy-Zdroju, pociąg do Buska-Zdroju, kartka związana z Kudową-Zdrojem, pozdrowienia z Cieplic-Zdroju; błędnie: w Polanicy-Zdrój, z Kudową-Zdrój, do Buska-Zdrój, z Cieplic-Zdrój.
Pijalnia Wód Mineralnych w Polanicy
Pijalnia Wód Mineralnych w Polanicy
Godziny otwarcia Godziny otwarcia
Sezon wysoki 01.05 – 31.09.
Dni robocze 9.00 – 20.00
Weekendy/ święta 10.00 – 20.00
Sezon niski 01.10 – 30.04.
Dni robocze 10.00 – 19.00
Weekendy/ święta 11.00 – 19.00
WODA / ŹRÓDŁO
Prosto z serca Gór Stołowych spływają podziemne wody mineralne, które dają początek polanickim źródłom słynącym z walorów leczniczych i smakowych. Jak powstają? To proste – dzięki opadom, systematycznie zasilającym odnawialne złoża wody. Jednak deszcz lub śnieg padający w Górach Stołowych to dopiero początek cyklu, który może trwać nawet kilka tysięcy lat! Woda powoli przesiąka w głąb ziemi, aż dociera do skał osadowych, głównie piaskowców i margli. Wypełnia szczeliny skalne i ścieka nimi, tworząc podziemne źródła. Na powierzchnię wydostaje się samoczynnie (są to tzw. wypływy artezyjskie) albo jest czerpana przez specjalnie wykonane odwierty.
Krystaliczna czystość to efekt powolnego przesączania się wody przez naturalny filtr skalny. W czasie tej żmudnej wędrówki woda rozpuszcza minerały zawarte w skałach, nabierając przy tym ich właściwości – staje się mineralna! Dodatkowo z wrzącego wnętrza ziemi ulatnia się dwutlenek węgla, który w sposób naturalny nagazowuje wodę. W ten sposób powstają słynne polanickie szczawy.
A gdzie koniec cyklu? To proste – na skutek parowania wody powierzchniowe tworzą chmury, z których pada deszcz lub śnieg… i koło się zamyka.
Wielka Pieniawa to obok Pieniawy Józefa obecnie najstarsze polanickie źródło – woda pozyskiwana jest tu z odwiertu dokonanego w roku 1904, a więc ponad sto lat temu! Czerpana jest z głębokości 34,6 m w Polanicy-Zdroju. Jej skład ilościowy i jakościowy jest bardzo stabilny – od wieku zachowuje ona niezmiennie wysoką formę! To właśnie Wielką Pieniawą raczą się kuracjusze Uzdrowisk Kłodzkich SA. w polanickiej pijalni. Warto zapamiętać, że w odróżnieniu od pozostałych źródeł, Wielka Pieniawa należy do samo wypływów artezyjskich. Oznacza to, że do jej wydobycia nie potrzeba żadnych pomp, gdyż woda wypływa na powierzchnię pod własnym ciśnieniem!
Wskazania lecznicze
WIELKA PIENIAWA charakteryzuje się stałą i stabilną zawartością składników mineralnych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu między innymi: wapnia, magnezu, żelaza, sodu, potasu, litu, chloru, krzemu, miedzi.
Naturalna kompozycja ww. minerałów Wielkiej Pieniawy wpływa korzystnie na poprawę problemów trawiennych i żołądkowych oraz stymuluje ochronę organizmu przed niekorzystnym wpływem środowiska.
Wskazania lecznicze:
choroby układu trawienia: zaburzenia jelita grubego, choroby wątroby i trzustki, nadkwaśność, problemy cukrzycowe
choroby układu krążenia,
choroby układu moczowego: kamica nerkowa,
zatrucia alkoholem etylowym
Woda Wielka Pieniawa zawiera naturalny dwutlenek węgla i dostępna jest do spożycia na miejscu w pijalni w Polanicy – Zdroju lub w formie butelkowanej w obrocie handlowym.
Woda Wielka Pieniawa to woda, która nie zawiera konserwantów, barwników oraz dodatków smakowych.
Kuracja wodami mineralnymi nazywana jest krenoterapią i zalecana jako jeden z zabiegów podczas kuracji w Uzdrowisku. Wody należy przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza w określonych ilościach i w określonym czasie. Zalecane jest picie Wielkiej Pieniawy 3 razy dziennie przed posiłkami po 200 ml małymi łykami, najlepiej picie przez rurkę (ze względu na wysoką zawartość żelaza w składzie).
Skład fizykochemiczny:
Kationy (mg/dm3) sodowy NA+ 60,54 potasowy K+ 35,58 wapniowy CA2+ 228,46 magnezowy Mg2+ 23,75 żelazowy FE2+ 5,66 Aniony chlorkowy Cl- 8,86 wodorowęglanowy HCO3- 1086,12 fluorkowy F- 0,435 siarczanowy SO4 (2) – 21,7 Wolny dwutlenek węgla CO2 2290
Magnez bierze udział w licznych procesach biochemicznych naszego organizmu. Decyduje o prawidłowej czynności układu immunologicznego, nerwowo-mięśniowego i pracy serca. Jest konieczny do budowy układu kostnego. Wiadomo również, że zmniejsza napięcie nerwowe, przeciwdziała stresom i likwiduje szkodliwe skutki działania alkoholu. Dzienne zapotrzebowanie magnezu wynosi 300 mg.
Wapń jest podstawowym składnikiem budowy kości, zębów, odpowiedzialny jest za prawidłowe reakcje nerwowo-mięśniowe i pracę serca. Bierze udział w układzie krzepnięcia krwi, funkcji hormonów związanych z działaniem przytarczyc oraz enzymów trawiennych. Posiada właściwości przeciwzapalne i przeciwalergiczne. Dzienne zapotrzebowanie wapnia wynosi od 800 do 1200 mg.
Sód, chlorki i potas zawarte w wodach mineralnych mają korzystne znaczenie dla osób wykonujących prace związane ze zwiększonym wysiłkiem fizycznym. To pierwiastki dla sportowców i wsparcie w czasie upałów, kiedy traci się duże ilości soli wraz z potem, co w konsekwencji może być przyczyną osłabienia i złego samopoczucia. Ważne pierwiastki sód i potas związane są z funkcją komórek naszego organizmu i biorą udział w gospodarce wodno-elektrolitowej. Brak lub nadmiar tych pierwiastków powoduje zaburzenie funkcji układu pokarmowego, oddechowego i moczowego. Osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, powinny unikać przede wszystkim słonych potraw.
Wodorowęglany mają znaczenie fizjologiczne, kiedy występują w ilości powyżej 600 mg/litr. Od tej ilości mają znaczące działanie alkalizując kwasy żołądka i przy nadkwasocie dobrze jest pić wody zwierające większe ich ilości. Ale należy ich unikać przy niedokwasocie. Wodorowęglany mają istotne znaczenie dla naszego przewodu pokarmowego. Neutralizują one kwas żołądkowy i przynoszą ulgę w dolegliwościach u osób cierpiących na nadkwasotę, chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy oraz refluks żołądkowo-przełykowy, ostatnio bardzo często rozpoznawany przez gastroenterologów. Wodorowęglany są również skuteczne w zwalczaniu zatrucia alkoholowego.
Siarczany mają pozytywne oddziaływanie na pracę wątroby i trzustki.
Fluor ma znaczenie w mineralizacji zębów i kości.
Dwutlenek węgla ma znaczenie smakowe i bakteriostatyczne. Dwutlenek węgla drażniąc kubki smakowe, sprawia wrażenie orzeźwienia i przez to woda jest smaczniejsza. Poza tym jest czynnikiem bakteriostatycznym i dlatego woda gazowana jest pewniejsza bakteriologicznie i przez to zdrowsza. Wpływ uwalnianego dwutlenku węgla z wody jest korzystny w procesie trawienia. Już w jamie ustnej uwalniany dwutlenek węgla działa na kubki smakowe co pobudza apetyt. Zwiększa jednocześnie czynność wydzielniczą żołądka i czynność perystaltyczną. Przyspiesza jego opróżnianie co pośrednio ułatwia również wypróżnianie. Jedynie przy schorzeniach żołądka i strun głosowych, należy unikać picia wody gazowanej.
Krótka historia wody i Pijalni
Początek historii polanickich źródeł skrywa mgła przeszłości, ale z pewnością już w średniowieczu znano ich dobroczynny wpływ. Po raz pierwszy o źródłach polanickich wspomina o nich Georgius Aelurius w kronice Ziemi Kłodzkiej z 1625 r., podkreślając doskonały smak wód, które „pilnie odwiedzali zarówno zdrowi jak i chorzy” oraz podawał, że przewożono je na różne uroczystości do miejsc nieraz bardzo odległych.
Czerpana stąd woda stawiana była na szlacheckich i magnackich stołach oddalonych nawet o setki kilometrów od swych źródeł!
Leczniczy potencjał tutejszej wody doceniali też jezuici, do których Polanica należała ponad 170 lat! To oni zaczęli eksploatację źródeł na szerszą skalę, to im Polanica zawdzięcza swój rozwój i przetrwanie ciężkich chwil, gdy wieś nękały wojska szwedzkie podczas wojny 30-letniej i późniejszego „potopu”. Jezuici wybudowali też w Polanicy okazały dwór z kaplicą, który służył pierwszym kuracjuszom, zaczynającym regularnie zjeżdżać „do wód” od połowy XVIII w. Gdy w 1773 ich zakon rozwiązano, wieś wraz ze źródłami trafiła do rąk pruskich.
Przez długi okres czasu ze źródeł polanickich korzystali jedynie pensjonariusze miejscowego kolegium jezuickiego. Sytuacja zmieniła się w 1827 r., kiedy znaczną część Polanicy nabył Joseph Grolms, przekształcając ją w uzdrowisko. Z pięciu źródeł wód mineralnych eksploatowano tylko dwa najwydajniejsze: „Józef ” i „Jerzy”. Od tego czasu Polanica rozbudziła zainteresowanie w kręgach przemysłowo-handlowych, wzrosła również liczba kuracjuszy i przejezdnych. Równolegle do działalności leczniczej rozwijało się butelkowanie wody mineralnej ze źródła „Józef ”.
Od 1903 r. prowadzono w Polanicy wiercenia w poszukiwaniu nowych wód mineralnych. Pierwszy sukces uzyskano w maju 1904 r., kiedy wyborowano otwór w uskoku piaskowca. Nowe źródło nazwano „Gertruda”, ale po roku przemianowano je na „Wielką Pieniawę”. Pod koniec listopada tegoż roku wywiercono drugie, bardzo wydajne źródło mineralne „Karolina”, które w latach 50 – tych przybrało nazwę „Pieniawa Józefa”. Źródło wywiercono, aż do głębokości 88,8 m, skąd z pokładu piaskowca i kwarcytu trysnęła druga pieniawa. Po odwierceniu „Wielkiej Pieniawy” i „Karoliny” wszystkie eksploatowane źródła z wyjątkiem starego „Józefa” zanikły. Świadczyło to o podziemnych połączeniach żył wody mineralnej, która, trysnąwszy z głębiej wywierconych odwiertów, wycofała się z powierzchniowych odprowadzeń naturalnych.
Polanicki zdrój w 1904 r. sprzedany został spółce „Zarząd Uzdrowiska Polanica”, która postanowiła zbudować tu nowoczesne, luksusowe uzdrowisko zdolne do konkurowania z najlepszymi ośrodkami.
Info o sklepie uzdrowiskowym
W Pijalni Wód mineralnych tuż przy źródle znajduje się Sklep Uzdrowiskowy, w którym można zakupić różnego rodzaju towary:
– kosmetyki na bazie naturalnych składników,
– naturalne herbatki ziołowe,
– naturalne polskie miody,
– lokalne produkty aroniowe,
– książki i przewodniki,
– pamiątki.
Tu również znajduje się Uzdrowiskowe Biuro Turystyczne – punkt gdzie można dowiedzieć się na temat orgaznizowanych wycieczek krajowych i zagranicznych i dokonać rezerwacji i płatności za wybraną wycieczkę.
Tu również realizujemy pobór wody ponieważ picie i pobieranie wody jest płatne.
Cennik za jednorazowy pobór wody leczniczej ze źródeł wód mineralnych do celów kuracji pitnej:
dorośli – 1,50 zł,
dzieci od lat 6 i młodzież szkolna do lat 18 – 0,80 zł,
kubek jednorazowy – 0,50 zł.
Bezpłatnie:
dzieci do lat 6 (pod opieką dorosłych),
kuracjusze po okazaniu karty zabiegowe Uzdrowisk Kłodzkich SA – Grupa PGU ze zleconym zabiegiem kuracji pitnej,
osoby przebywające w obiektach Uzdrowisk Kłodzkich SA – Grupa PGU po okazaniu karty gościa uprawniającej do skorzystania z kuracji pitnej,
goście Uzdrowisk Kłodzkich SA – Grupa PGU po okazaniu innego dokumentu uprawniającego do skorzystania z kuracji pitnej.
Maksymalny jednorazowy pobór wody leczniczej: 0,5 l.
Adres/lokalizacja/kontakt
SKLEP UZDROWISKOWY
Pijalnia Wód Mineralnych – Dom Zdrojowy
Ul. Zdrojowa 39
57-320 Polanica – Zdrój
Tel. 74/8680 306
www.uzdrowiska-klodzkie.pl
So you have finished reading the marka wody mineralnej z polanicy zdroju krzyzowka topic article, if you find this article useful, please share it. Thank you very much. See more: Marka polskiej wody mineralnej krzyżówka, Byla marka wody mineralnej krzyżówka, Marka wody mineralnej, Była marka wody mineralnej, Naturalna woda mineralna krzyżówka, Była marką wody mineralnej na literę b, Kwaśna woda mineralna krzyżówka, Potocznie woda mineralna krzyżówka
